Дебар

Дебар е град во крајниот западен дел на Западна Македонија и воопшто на Република Македонија близу до границата со Албанија. Од Скопје е оддалечен 131 km, а најблиски градови до него се Струга (52 km) и Гостивар (71 km). Дебар лежи во југоисточниот дел на Дебарското поле на надморска височина од 625 метри. Истотака Дебар е опкружен со планините Дешат, (Крчин) Стогово и Јабланица. Дебар се наоѓа, до Дебарското Езеро, кое е заезерено на утоката на Радика во Црн Дрим.

Содржина [сокриј]
1 Насление
2 Историја
3 Знаменитости на Дебар
4 Економија
5 Населби и маала во Дебар
6 Личности



[уреди] Насление

Стоковната куќа во центарот на Дебар
Поглед на градот Дебар и Дебарското езеро од браната ШпилјеСпоред пописот од 2002 година во Дебар живеат 14561 жител од кои:

Македонци 3,154 (21,66%)
Албанци 8,768 (60,21%)
Турци (во најголем дел Македонци (муслимани)) 1,315 (9,03%)
Роми 1,079 (07,41%)
Власи 2
Срби 22
Бошњаци 2
останати 219
Треба да се напомене дека иако во Дебар се попишани 1415 луѓе како Турци, тоа се всушност Македонци (муслимани) со оглед на тоа дека од попишаните Турци 98% за мајчин јазик се изјасниле дека им е македонскиот. Со тоа бројот на Македонци по националност во Дебар без разлика на вероисповеста е всушност 2443 или 16,77% (бројот на попишани со мајчин македонски јазик). Исто така и околните села на Дебар се во најголем дел македонски (населени со Македонци (муслимани)).

Поради тешката економска состојба последните години е зголемено иселувањето од Дебар, чии жители најчесто се иселуваат во САД.


[уреди] Историја
Првиот пишан документ што го спомнува Дебар е мапата на Птолемај, направена околу средината на 2 век п.н.е. во која се нарекува Deborus. Византискиот император Василиј II знаел за неговото постоење, додека Феликс Петанчиќ го нарекува овој град Dibri во 1502. Во времето на османлиската империја Дебар бил дел од Битолскиот вилает. На почетокот на 19 век Дебар се побунил против турскиот султан, и во овој период, како што тврди еден француски патеписец - Дебар имал 64 продавници и 4200 жители. На крајот од векот, градот имал 15500 жители, но после Прва Светска војна, овој број се намалил.

Во 17-19 век многу развиена била Дебарската дрворезбарска школа. Нејзините претставници изработиле многу иконостаси во Македонија , Бугариjа, Србија па дури и во Русија. Кон крајот на 18 век, во дебарскиот затвор бил затворен и измачуван од турските власти големиот македонски преродбеник Григор Прличев, кој убаво го има опишано Дебар во својата автобиографија.

Поради својот економски процут, богатството на своите жители и прочуеноста на дебарските мајстори-градители и ѕидари во времето на Отоманската Империја постоела изреката: „Стамбол гори, Дебар го гради“.


[уреди] Знаменитости на Дебар
Во непосредна близна на Дебар (веднаш после таблата од лева страна) се наоѓа селото Рајчица кое е всушност негово предградие, во кое се наоѓа женскиот манастир Свети Ѓорѓи Победоносец кој е метув на најбогатиот македонски манастир Свети Јован Бигорски. Манастирот е возобновен во 1999 година и денес таму повторно се слави Ѓурѓовден. Во близина на дебарските села Баниште и Долно Косоврасти се наоѓаат познатите Дебарски бањи. Во Дебар сеуште може да се најдат некои изумрени занаети како терзии, дограмаџии и останати занаети кои сеуште опстојуваат и во чаршиите во Прилеп и Битола. Истотака познати се и дебарските мајстори-ѕидари и дебарските тапанџии и зурлаџии.


[уреди] Економија
Најпознати и најголеми стопански капацитети кои вработуваат голем број работници се рудникот и фабриката за гипс „Радика - КНАУФ“ и хидро-централата „Шпилје“. Во Дебар работат и неколку ќилимари чии ќилими често се пласираат на странските пазари. Со осамостојувањето на Македонија и отворањето на границата со Албанија во градот голем развој доживеа трговијата и малостопанството.


[уреди] Населби и маала во Дебар
Венец 1
Венец 2
Ќерарница

[уреди] Личности
Иван Аговски - македонски револуционер
Ибе Паликуќа - народен херој од НОБ

 քաղաք  Add category